Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej

"Ballada o Złotym Oddziale - pieśni powstania styczniowego" - 18 lutego 2024

"Ballada o złotym oddziale - pieśni powstania styczniowego" to projekt, którego celem jest odkrywanie i popularyzacja unikatowego i zupełnie nieznanego repertuaru pieśni rekruckich związanych z okresem Powstania Styczniowego, zachowanych w tradycji Podkarpacia, a więc terenów wchodzących w skład ziem nazywanych w czasie powstania Galicją Wschodnią.

 

Tytuł „Ballada o Złotym Oddziale” odnosi się do postaci Leona Czechowskiego - dowódcy oddziału ochotników, który wyszedł z tych terenów do walk powstańczych. Oddział nazwany został właśnie Złotym. Tytuł koresponduje z tematyką pieśni, które jako całość składają się w liryczną, fabularną opowieść o losach powstańców z tych terenów, nawiązując jednocześnie do kończącego się wraz z powstaniem okresu romantyzmu.

 

Przedstawiony w formie koncertu repertuar to wybór kilkunastu nieznanych pieśni zachowanych w pamięci najstarszych mieszkańców Podkarpacia, odzwierciedlających w wymiarze tekstowym różne wątki związane z historią powstania. Począwszy od wymiaru politycznego (np. prośby o zgodę pomiędzy ludami tworzącymi dawną Rzeczpospolitą czy napięcie pomiędzy Czerwonymi i Białymi), a skończywszy na osobistych doświadczeniach związanych z nadzieją na odzyskanie niepodległości, radości z wygranych potyczek, czy wreszcie smutku związanego ze śmiercią ludzi i upadkiem powstania.

 

Odnaleziony i zapisany przez Bartosza Gałązkę – badacza śpiewów tradycyjnych Podkarpacia - a ukazany w formie koncertu przez C.K. Kapelę repertuar staje się „medium”, poprzez które upamiętnione zostanie Powstanie i jego bohaterowie. Podkreślając lokalną specyfikę i odrębność melodii, pieśni te ukazują wspólnotę kulturową Polaków trwającą pomimo zaborów.

 

Słuchacze zostaną zaproszeni do wspólnego wykonania wybranych pieśni.

 

Dofinansowano ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Programu Dotacyjnego „Powstanie Styczniowe 1863-1864”

 

C.K. Kapela to projekt nawiązujący do czasów, kiedy Lwów, Przemyśl i Jarosław (z którego pochodzą muzycy), były miastami garnizonowymi monarchii Habsburgów. Cesarsko-Królewska (C.K.) armia rekrutowana była pośród mieszkańców Galicji: Polaków, Ukraińców, Żydów, Węgrów, Słowaków, Austriaków i Czechów. Służba trwała kilka lat, a językiem musztry był niemiecki. Uczono żołnierzy egzycerki (musztry), oni zaś uczyli się od siebie nawzajem: mowy, pieśni i melodii przyniesionych ze wszystkich zakamarków Galicji. Efektem tego jest szeroki repertuar rekrucki i wojskowy, ale także taneczny i młodzieżowy, który przetrwał w pamięci ludzkiej, rzadziej w zapiskach.

Członkowie kapeli pracują nad repertuarem w oparciu o badania terenowe prowadzone przez Bartosza Gałązkę oraz źródła archiwalne (nagrania, śpiewniki z epoki, literatura ulotna). Przeplatając muzykę i śpiew komentarzem budują obraz życia codziennego żołnierzy z przełomu wieków aż do zakończenia Wielkiej Wojny.
-------------------------------------------------

C.K. Kapela w składzie:

Paweł Iwan - cymbały, śpiew

Dorota Kaplita - bęben, śpiew

Piotr Kaplita - śpiew, gawęda

Natalia Wawrzkiewicz - skrzypce prym, śpiew

Piotr Wawrzkiewicz - skrzypce sekund, lira korbowa, lutnia romantyczna, śpiew

Bartosz Gałązka – opowieść o pieśniach.

 

Autor opracowań, z których korzysta kapela Czas trwania koncertu: około 75 minut. Możliwa jest projekcja slajdów ze zdjęciami z okresu Powstania Styczniowego ze zbiorów Muzeum w Jarosławiu Kamienicy Orsettich oraz treścią koncertu. Alternatywnie, oferujemy przygotowanie broszur - druków ulotnych z tekstami wybranych pieśni.